Αποξηραμένα και Λυοφιλοποιημένα φρούτα: Ποιά είναι τα οφέλη του και πώς να τα εσωματώσετε στη διατροφή σας;

Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να μαζεύεις ένα φρούτο και να μπορείς να το φας αμέσως. Χάρη στην γλυκύτητα και το φυσικό άρωμά του, ένα αξεπέραστο συναίσθημα εξαπλώνεται αμέσως στο σώμα σας. Τι μπορείτε να κάνετε όμως, όταν σας πιάνει η λαχτάρα για φρεσκοκομμένες φράουλες ή blueberries, αλλά δεν είναι η εποχή τους; Φυσικά, μπορείτε να αγοράσετε εισαγόμενα φρούτα από το σούπερ μάρκετ, αλλά όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι δεν είναι τόσο γευστικά. Ευτυχώς, έχουμε μια λύση για εσάς και είναι τα αποξηραμένα φρούτα μέσω κατάψυξης ή αλλιώς λυοφιλοποιημένα φρούτα. Στο σημερινό μας άρθρο, θα ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε αυτή την κατηγορία φρούτων.

Τι είναι τα λυοφιλοποιημένα φρούτα;

Τα λυοφιλοποιημένα φρούτα είναι στην ουσία φρούτα που αποξηραίνονται μέσω της κατάψυξης. Αυτή η διαδικασία θεωρείται σήμερα μια από τις πιο ήπιες, καθώς βοηθά τα φρούτα και άλλα αποξηραμένα τρόφιμα να διατηρήσουν την αυθεντική γεύση, το άρωμα και την περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά.  

Τι είναι η ξήρανση μέσω κατάψυξης και πώς λειτουργεί με τα τρόφιμα;

Η ξήρανση υπό ψύξη είναι μια διαδικασία που αφαιρεί το νερό από τα τρόφιμα για να τους δώσει μια αποξηραμένη μορφή, κάνοντας τα έτσι να διατηρούνται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για αυτό, και η λυοφιλίωση υπό κενό θεωρείται ο πιο ήπιος. Διατηρεί τα περισσότερα από τα ευεργετικά συστατικά, τη γεύση και την υφή.

Πώς λειτουργεί η ξήρανση με κατάψυξη (λυοφιλοποίηση);

• Με την ξήρανση με κατάψυξη, πρώτα μετατρέπεται το νερό από τα φρούτα σε στερεή κατάσταση, δηλαδή σε πάγο.
• Έτσι, πρώτα απ’ όλα, η θερμοκρασία μειώνεται έτσι ώστε να δημιουργηθεί πάγος.
• Στη συνέχεια μειώνεται η πίεση, έτσι ώστε ο πάγος να γίνει ατμός και να απομακρυνθεί από το τρόφιμο.
• Ακολουθεί η δεύτερη φάση της ξήρανσης, κατά την οποία αλλάζει η θερμοκρασία και απομακρύνονται τα τελευταία υπολείμματα υγρασίας.
• Το αποτέλεσμα είναι κομμάτια αποξηραμένων φρούτων που διατηρούν την πεντανόστιμη γεύση τους και το φυσικό τους άρωμα. [1-2]

Η όλη διαδικασία διαρκεί αρκετές ώρες και είναι αρκετά ενεργοβόρα, γεγονός που αντανακλάται στην τελική τιμή των κατεψυγμένων αποξηραμένων φρούτων. [7]

Χάνουν τα φρούτα όλα τους τα θρεπτικά συστατικά κατά την λυοφιλοποίηση;

Μελέτες δείχνουν ότι η αποξήρανση με κατάψυξη είναι μια ιδιαίτερα ήπια μέθοδος επεξεργασίας. Σε σύγκριση με την αποξήρανση με θερμό αέρα, διατηρεί περισσότερα θρεπτικά συστατικά. Οι ερευνητές προσπάθησαν ακόμη και να βρουν ποια είναι η διαφορά στην περιεκτικότητα σε μικροθρεπτικά συστατικά μεταξύ των φρούτων που αποξηραίνονται με κατάψυξη και των φρούτων που αποξηραίνονται με θερμό αέρα. Συγκεκριμένα, επικεντρώθηκαν στο φρούτο, ιπποφαές. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το φρούτο διατήρησε 93% περισσότερα καροτενοειδή, 34% περισσότερη βιταμίνη C και 11% περισσότερες φαινολικές ουσίες (όπως αντιοξειδωτικές ουσίες) όταν αποξηραίνονται με κατάψυξη σε σύγκριση με την ξήρανση σε θερμό αέρα. Ενώ υπάρχει κάποια απώλεια βιταμινών μέσω της λυοφιλίωσης, αυτό δεν είναι ασυνήθιστο ή αφύσικο. Ομοίως, τα φρούτα που αποθηκεύονται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα  χάνουν τα μικροθρεπτικά συστατικά τους. Δεν υπάρχει επομένως λόγος να ανησυχούμε για το ποσοστό αυτών των ουσιών. [1]

Ωστόσο, οι βιταμίνες δεν είναι οι μόνες ευεργετικές ουσίες στα φρούτα, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις φαινολικές ενώσεις, οι οποίες είναι μία από τις πιο σημαντικές βιοδραστικές ουσίες. Και εδώ έχουμε καλά νέα για εσάς. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αναλογία τους μπορεί ακόμη και να αυξηθεί με την αποξήρανση με κατάψυξη. Και δεν πρόκειται μόνο για φρούτα. Για παράδειγμα, στον καφέ, η αναλογία των ευεργετικών φαινολικών οξέων αυξήθηκε κατά 41% μετά από ξήρανση με κατάψυξη σε σύγκριση με τους φρέσκους πράσινους κόκκους καφέ. [1]

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για την αποθήκευση τροφίμων, δεν πρέπει να χάσετε το άρθρο μας Πώς να αποθηκεύετε σωστά τα τρόφιμα για να διαρκέσουν όσο το δυνατόν περισσότερο.

Ποιά τρόφιμα μπορούν να αποξηρανθούν μέσω κατάψυξης;

Ωστόσο, η λυοφιλοποίηση δεν αφορά μόνο τα φρούτα. Μπορείτε να αποξηράνετε με κατάψυξη τα ακόλουθα τρόφιμα:

• λαχανικά
• τυρί
• κρέας
• δημητριακά
• μερικά τρόφιμα ολικής αλέσεως
• μπαχαρικά
• τσάι
• καφές [1]

Άλλες ουσίες που μπορούν να ξηρανθούν με αυτό τον τρόπο είναι τα εξής: βιολογικό υλικό, καλλυντικά, φαρμακευτικά προϊόντα και ορισμένα χημικά. Επομένως, πρόκειται για μια διαδικασία που δεν χρησιμοποιείται μόνο στη βιομηχανία τροφίμων.

Μπορεί να σας ενδιαφέρουν, επίσης, αυτά τα προϊόντα:

Μπορείτε να ξηράνετε φρούτα μέσω κατάψυξης στο σπίτι;

Εν ολίγοις, ναι, μπορείτε. Το ιδανικό είναι να χρησιμοποιείτε έναν ξηραντήρα κατάψυξης που μπορεί να δουλέψει με ρύθμιση θερμοκρασίας και πίεσης για να πετύχετε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ωστόσο, είναι ένα αρκετά ακριβό μηχάνημα και δεν αποτελεί κοινό οικιακό εξοπλισμό. Αν δεν έχετε κάτι τέτοιο στο σπίτι, θα πρέπει να αρκεστείτε σε κατεαποσψυγμένα φρούτα ή φρούτα που έχουν αποξηρανθεί σε στεγνωτήριο θερμού αέρα ή σε φούρνο. Ωστόσο, όπως είπαμε παραπάνω, αυτή η διαδικασία προκαλεί μεγαλύτερη απώλεια ευεργετικών ουσιών  των φρούτων.

Αν αναρωτιέστε για την ποιότητα των κατεψυγμένων και των κονσερβοποιημένων φρούτων, δεν πρέπει να χάσετε το άρθρο μας Είναι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά πιο υγιεινά από τα κατεψυγμένα ή τα κονσερβοποιημένα;  

Πώς να αποθηκεύσετε τα λυοφιλοποιημένα φρούτα;

Τα λυοφιλοποιημένα φρούτα δεν πρέπει να εκτίθενται σε άμεσο ηλιακό φως. Επομένως, είναι ιδανικό να τα διατηρείτε στο ντουλάπι για να αποφύγετε οποιαδήποτε αλλαγή στο χρώμα, την υφή ή άλλες ιδιότητες. Ομοίως, τα κομμάτια θα πρέπει να διατηρούνται στεγνά ώστε να μην απορροφούν υγρασία. Για αυτό, καλό θα ήταν να τα αποθηκεύετε στο ντουλάπι σε ένα επανασφραγιζόμενο δοχείο ή κουτί. [3]

Ποιες είναι οι θρεπτικές αξίες των λυοφιλοποιημένων φρούτων;

Προκειμένου να έχουμε μια καλύτερη ιδέα για το διατροφικό περιεχόμενο, ας χρησιμοποιήσουμε τις φράουλες ως παράδειγμα. [4]

Όπως μπορείτε να δείτε, η ενεργειακή αξία των λυοφιλοποιημένων και των φρέσκων φρούτων διαφέρει σημαντικά. Ωστόσο, αυτό δεν οφείλεται στο ότι έχουν προστεθεί ένα σωρό άλλα συστατικά στα λυοφιλοποιημένων προϊόντα για να αυξηθεί η ενεργειακή τους αξία. Η εξήγηση είναι πολύ πιο απλή. Τα φρέσκα φρούτα περιέχουν ένα υψηλό ποσοστό νερού, πιο συγκεκριμένα περίπου 90%. Ωστόσο, αν στερήσετε από τα φρούτα το νερό τους, το οποίο δεν έχει θερμίδες, με την κατάψυξη-ξήρανση, γίνονται μια πολύ πιο συμπυκνωμένη πηγή θρεπτικών συστατικών. [5]

Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να τρώτε την ίδια ποσότητα αποξηραμένων και φρέσκων φρούτων. Τα λυοφιλοποιημένα φρούτα πρέπει να τα καταναλώνετε με λίγο περισσότερη προσοχή και να μην τα τρώτε με τη χούφτα όπως τα φρέσκα φρούτα. Ωστόσο, αν βάλετε τα αποξηραμένα φρούτα σε νερό, γιαούρτι ή άλλα υγρά, αυξάνουν τον όγκο τους και είναι πολύ πιο χορταστικά. Χάνουν όμως έτσι, την τραγανή υφή τους. Επομένως, πρέπει να σκεφτείτε τι υφή θέλετε για κάθε γεύμα.

Αναρωτιέστε πόσες θερμίδες έχει κάθε φρούτο; Τότε δεν πρέπει να χάσετε το άρθρο μας Φρούτα: Πόσες θερμίδες και τι βιταμίνες και μέταλλα περιέχουν;

5 οφέλη των λυοφιλοποιημένων φρούτων

Τα οφέλη των φρούτων δεν οφείλονται μόνο στην περιεκτικότητά τους σε θρεπτικά συστατικά, αλλά εξαρτώνται και από τον τρόπο επεξεργασίας τους.

1. Μυρωδιά και γεύση όπως ένα φρέσκο φρούτο

Όταν ανοίγετε ένα πακέτο με αποξηραμένα φρούτα μέσω κατάψυξης, μπορεί να εκπλαγείτε όταν διαπιστώσετε ότι η γεύση και το άρωμά τους ανταγωνίζονται αυτά των φρέσκων φρούτων. Ακόμη και αν ένα αποξηραμένο κομμάτι φράουλας είναι ελαφρύ σαν χαρτί και νομίζετε ότι δεν θα έχει σχεδόν καθόλου γεύση, στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο. Μόλις το βάλετε σε χυλό με βρώμη, σε  γιαούρτι ή απευθείας στο στόμα σας, το φρούτο θα απορροφήσει την απαραίτητη υγρασία και θα αρχίζει να μοιάζει ακόμα περισσότερο με φρέσκο φρούτο ως προς την γεύση και την υφή.

2. Μπορείτε να το πάρετε μαζί σας όπου θέλετε

Το φρούτο χάνει ορισμένες από τις ιδιότητές του λόγω της στέρησης νερού. Σας έχει τύχει να βάλετε ποτέ ένα φρέσκο φρούτο στο σακίδιό σας και όταν το βγάλατε μετά από μέρες, αυτό να ήταν μια σαπισμένη μάζα και το σακίδιο καταλερωμένο; Αυτό ακριβώς θα αποφύγετε με τα λυοφιλοποιημένα φρούτα. Ακόμα και αν μερικά κομμάτια αποξηραμένων φρούτων πέσουν χύμα στο σακίδιό σας, δε θα έχετε καθόλου πρόβλημα. Απλά φυσήξτε την σκόνη και είναι έτοιμα για να τα φάτε.

Με λίγα λόγια, τα αποξηραμένα φρούτα είναι ένα πρακτικό τρόφιμο που μπορείτε να πάρετε οπουδήποτε ως σνακ. Είναι ιδανικά για τη δουλειά, τη σχολή ή τα ταξίδια, όπου θα μπορείτε σίγουρα να τα χρησιμοποιήσετε ως μια γρήγορη πηγή ενέργειας. Και να ξέρετε, μπορείτε να τα φάτε μέχρι και στο διάστημα. Επειδή χάνουν ως και το 90% του νερού τους κατά την επεξεργασία, είναι ιδιαίτερα συμπυκνωμένα και συμπαγή. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τα λυοφιλοποιημένα φρούτα είναι γνωστά και ως φρούτα για αστροναύτες. Έτσι, αν θέλετε να πάτε σε μια διαστημική πτήση, φροντίστε να πάρετε μαζί σας μια συσκευασία με λυοφιλοποιημένα φρούτα.

Αν αναρωτιέστε πώς να δημιουργήσετε ένα ισορροπημένο σνακ, δεν πρέπει να χάσετε το άρθρο μας Τι πρέπει να περιέχει ένα ισορροπημένο σνακ και πώς μπορείτε να αντικαθιστάτε τα θερμιδογόνα σνακ με έναν υγιεινό τρόπο;

Και μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με συμβουλές για σνακ που θα σας δώσουν ενέργεια κατά τη διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας στο άρθρο μας Τι να τρώτε και να πίνετε για να έχετε αρκετή ενέργεια κατά την πεζοπορία ή την ποδηλασία;

3. Είναι τέλεια για γαρνίρισμα διαφόρων γλυκών

Δεν σας αρέσουν τα πολύχρωμες γαρνιτούρες που είναι γεμάτες τεχνητά χρώματα και πρόσθετη ζάχαρη για τη διακόσμηση των cupcakes ή των χριστουγεννιάτικων γλυκών; Τότε δοκιμάσετε να τις αντικαταστήσετε με λυοφιλοποιημένα φρούτα. Αυτά όχι μόνο έχουν υπέροχη εμφάνιση στα επιδόρπια, τους χυλούς και άλλα γλυκά πιάτα, αλλά έχουν και καλύτερη γεύση. Προσθέτουν κάτι κάτι γλυκόξινο στο φαγητό σας, ανάλογα με το ποιο φρούτο χρησιμοποιείτε. Και ας μην ξεχνάμε και την υπέροχη μυρωδιά τους. Θα δυσκολευτείτε να πιστέψετε ότι στο γλυκό σας δεν περιέχονται ολόφρεσκα φρούτα.

4. Έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής

Ένα άλλο πλεονέκτημα σε σχέση με τα φρέσκα φρούτα είναι η διάρκεια ζωής των λυοφιλοποιημένων φρούτων. Εάν αγοράσετε πολύ ώριμα φρούτα από το μανάβικο ή μαζέψετε φρέσκα από τον κήπο σας, μπορουν πολύ εύκολα να αρχίσουν να σαπίζουν ή να μουχλιάσουν από την επόμενη κιόλας μέρα. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος να συμβεί κάτι τέτοιο με τα αποξηραμένα φρούτα, όταν αποθηκεύονται σωστά. Μπορούν να παραμείνουν βρώσιμα για αρκετούς μήνες όταν αποθηκεύονται στο ντουλάπι. Ορισμένοι κατασκευαστές ισχυρίζονται ακόμη ότι τα αποξηραμένα φρούτα διαρκούν μέχρι και 25-30 χρόνια. Ωστόσο, δεν μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε αυτό. Δεδομένης της υπέροχης γεύσης τους, καμία συσκευασία δεν θα μείνει πολύ καιρό στο ντουλάπι σας. [6]

Πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα λυοφιλοποιημένα φρούτα;

Δεν χρειάζεται μόνο να πασπαλίζετε τα αποξηραμένα φρούτα σε χυλούς ή να τα τρώτε μόνα τους. Μετά από λίγο καιρό θα τα μπουχτίσετε. Είναι μια τέλεια προσθήκη σε smoothies, ροφήματα, για την παρασκευή σπιτικού παγωτού, σε αρτοσκευάσματα και άλλες λιχουδιές. Για να σας διευκολύνουμε, διαλέξαμε μερικές πεντανόστιμες συνταγές που μπορείτε να δοκιμάσετε με λυοφιλοποιημένα φρούτα. Εμάς μας τρέχουν ήδη τα σάλια!

Τι θα πρέπει να θυμάστε;

Τα φρούτα πρέπει να αποτελούν καθημερινό μέρος της διατροφής σας. Και αν δεν καλλιεργείτε σμέουρα και φράουλες το χειμώνα, τα λυοφιλοποιημένα φρούτα είναι ο καλύτερος τρόπος για να απολαύσετε την αυθεντική γεύση και μυρωδιά των φρεσκοκομμένων φρούτων. Στην κουζίνα, τα αποξηραμένα φρούτα μέσω κατάψυξης έχουν εξίσου πολλές χρήσεις με τα φρέσκα φρούτα. Σε ορισμένες συνταγές, όπως τα τραγανά μπισκότα, τις περισσότερες φορές προτιμάμε τα αποξηραμένα φρούτα και όχι τα φρέσκα. Και αν τα αποθηκεύετε σωστά, δεν υπάρχει κίνδυνος να χαλάσουν ή να χάσουν την υπέροχη γεύση, το άρωμα ή τα θρεπτικά τους συστατικά για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Γνωρίζετε άτομα που αποφεύγουν τα λυοφιλοποιημένα φρούτα επειδή δεν τα θεωρούν υγιεινά; Μοιραστείτε το άρθρο μας μαζί τους για να τους βοηθήσετε να ανακαλύψουν όλη την αλήθεια.

Πηγές:

[1] Sagar Bhatta et al. – Freeze-Drying of Plant-Based Foods – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7022747/

[2] Dorota Nowak et al. – The Freeze-Drying of Foods—The Characteristic of the Process Course and the Effect of Its Parameters on the Physical Properties of Food Materials – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7603155/

[3] What Is Freeze Dried Fruit? – https://www.thespruceeats.com/what-is-freeze-dried-fruit-5193827

[4] Strawberries, raw – https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/2346409/nutrients

[5] Sandulachi Elisavet et al. – Water activity concept and its role in strawberries food – https://ibn.idsi.md/vizualizare_articol/22770

[6] All About Freeze Dried Fruits Shelf LIfe – https://ratinkhosh.com/freeze-dried-fruits-shelf-life/

[7] Ovoce sušené mrazem namočte. Během chvíle je jako čerstvé a plné vitamínů – https://www.vimcojim.cz/magazin/clanky/o-vyzive/Ovoce-susene-mrazem-namocte.-Behem-chvile-je-jako-cerstve-a-plne-vitaminu__s10010x19583.html