Είναι τα οργανικά και τα βιολογικά προϊόντα πραγματικά καλύτερα από τα κανονικά προϊόντα;

Η παραγωγή βιολογικών και οργανικών τροφίμων έχει εκτοξευτεί τελευταία. Για την επίτευξη ενός υγιεινού τρόπου ζωής και μιας καλής διατροφής, τα προϊόντα χωρίς διάφορες χημικές παρεμβάσεις, ορμόνες ή ΓΤΟ είναι ιδιαίτερα περιζήτητα. Για να πούμε ότι τα λαχανικά ή τα φρούτα είναι βιολογικά ή οργανικά, θα πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Ωστόσο, είναι η κατανάλωση οργανικών τροφίμων πραγματικά πιο υγιεινή και χωρίς κινδύνους και μειονεκτήματα;

Οργανικά τρόφιμα – τι σημαίνουν πραγματικά;

Ο όρος “οργανικός” είναι πιο δημοφιλής στις ΗΠΑ και ο όρος “BIO” θα είναι πιθανώς πιο οικείος στους Ευρωπαίους. Η ετικέτα “βιο” ή “οργανικά” είναι σημαντική για πολλούς ανθρώπους, αλλά γνωρίζετε την πραγματική διαφορά στην καλλιέργεια και την εκτροφή των συμβατικών τροφίμων και των βιολογικών προϊόντων;

Οργανικά τρόφιμα στις ΗΠΑ

Η ετικέτα “οργανικό” έχει νομική υπόσταση και στις περιπτώσεις που αναφέρεται θα πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Για τις ΗΠΑ, αυτό σημαίνει ότι οι καλλιέργειες αναπτύσσονται χωρίς ΓΤΟ, συνθετικά φυτοφάρμακα και λιπάσματα που έχουν ως βάση το πετρέλαιο ή λύματα. Στην περίπτωση εκτροφής ζώων, για το κρέας και τα προϊόντα τους, η οργανική εκτροφή πρέπει να περιέχει βιολογικές ζωοτροφές και να επιτρέπει στα ζώα να μετακινούνται σε εξωτερικούς χώρους. Επιπλέον, δεν πρέπει να τους χορηγούνται αυξητικές ορμόνες, αντιβιοτικά και ζωικά υποπροϊόντα. [1]

Οι αγρότες δεν μπορούν αυθαίρετα να ονομάσουν τα προϊόντα τους «οργανικά» μόνο και μόνο επειδή φροντίζουν με αγάπη τις συγκομιδές και τα ζώα τους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν ένα προϊόν τροφίμου ή ποτού χαρακτηρίζεται ως «οργανικό», αυτό σημαίνει ότι το προϊόν έχει καλλιεργηθεί, παραχθεί, επιθεωρηθεί και πιστοποιηθεί ότι συμμορφώνεται με τα βιολογικά πρότυπα του Εθνικού Βιολογικού Προγράμματος (NOP), ένα πρόγραμμα του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA). Τα προϊόντα, που πρέπει να πληρούν τα πρότυπα αυτού του προγράμματος, περιλαμβάνουν τα φυτοφάρμακα, τα λιπάσματα, τη βιομηχανική και την ακτινοβολία, τα αντιβιοτικά και τις αυξητικές ορμόνες, καθώς και βιώσιμες πρακτικές. Υπάρχουν τρία επίπεδα βιολογικών προϊόντων στις Ηνωμένες Πολιτείες [2]:

1. 100% Βιολογικά: 100% των συστατικών είναι βιολογικά, η επεξεργασία είναι 100% βιολογική.
2. Οργανικά: 95% ή περισσότερο των συστατικών είναι βιολογικά, ορισμένα εγκεκριμένα από τον USDA χημικά πρόσθετα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην επεξεργασία.
3. Φτιαγμένα με βιολογικά συστατικά: Ορισμένα συστατικά είναι βιολογικά. Αυτή η δήλωση ετικέτας δεν είναι μια τυπική επισήμανση από τον USDA και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός του πίνακα συστατικών στην ετικέτα. Ωστόσο, στην περίπτωση που έχει εγκριθεί η σχετική πιστοποίηση από τον USDA μπορεί να επαληθευτεί ο ισχυρισμός ότι ορισμένα συστατικά είναι βιολογικά.

Ο USDA δεν δίνει την «σφραγίδα» με το οργανικό για το τίποτα, και δεν είναι αρκείται απλώς στο ότι δεν χρησιμοποιείται συνθετικό λίπασμα για τα λαχανικά, ή ότι οι αγελάδες εκτρέφονται σε ανοιχτές φάρμες. Οι κανονισμοί καλύπτουν και τον έλεγχο παρασίτων και ζιζάνιων, αλλά και την εδαφική ποιότητα. Όσο για το χώμα, δεν μπορεί να το θεωρηθεί «παρθένο» από την μια μέρα στην άλλη και να δηλωθεί κατάλληλο για βιολογική καλλιέργεια. Η σφραγίδα δίνεται μόνο στις περιπτώσεις που οι απαγορευμένες ουσίες δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στο έδαφος έως και 3 χρόνια πριν από τη συλλογή. Στην περίπτωση του βιολογικού κρέατος, οι συνθήκες διαβίωσης του ζώου πρέπει να προσεγγίζουν στη φυσική του συμπεριφορά. Το βιολογικό βόειο κρέας προέρχεται από αγελάδες που είχαν την ευκαιρία να βόσκουν σε βοσκοτόπια και να τα ταΐζονται βιολογικά τρόφιμα χωρίς ορμόνες και αντιβιοτικά. [3]

Βιολογικά τρόφιμα στην ΕΕ

Όπως και στις ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει κανόνες και ετικέτες για τα βιολογικά τρόφιμα. Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της ΕΕ , η βιολογική παραγωγή ορίζεται ως ένα βιώσιμο γεωργικό σύστημα που σέβεται το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων, αλλά περιλαμβάνει και όλα τα υπόλοιπα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. [4]

Τα πρότυπα βιολογικών τροφίμων δεν αφορούν μόνο τα λαχανικά, τα φρούτα, αλλά και τα ζώα και τα προϊόντα τους. Ειδικοί κανόνες ισχύουν επίσης για τη μαγιά, τις υδατοκαλλιέργειες και το κρασί. Δεν έχεις ιδέα τι είναι η υδατοκαλλιέργεια; Είναι το ίδιο με τη γεωργία, αλλά αφορά τα υδατικά συστήματα. Βέβαια, ο κανονισμός καλύπτει και την συγκομιδή άγριων φυτών, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι φυσικές συνθήκες του εκάστοτε είδους. Μόνο το κυνήγι και το ψάρεμα δεν περιλαμβάνονται στη βιολογική παραγωγή. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να υπάρχει οργανικό κρασί, οργανικός κυπρίνος και οργανική μαγιά, αλλά τα «ελάφια» στο δάσος δεν μετράνε. [5]

Υπάρχουν πολλοί κανόνες και προϋποθέσεις που απαιτεί η ΕΕ για την πιστοποίηση των βιολογικών τροφίμων. Μπορούμε να αναφέρουμε για παράδειγμα [4] [5]:

• την απαγόρευση των γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ)
• την απαγόρευση των ανόργανων λιπασμάτων αζώτου
• κτηνοτροφία ελευθέρας βοσκής
• αυστηρά όρια για τη χρήση αντιβιοτικών στα ζώα
• περιορισμός των λιπασμάτων, των φυτοφαρμάκων και των ζιζανιοκτόνων
• πρόληψη της υπερβολικής αναπαραγωγής ζώων
• χρήση βιολογικών ζωοτροφών

Όλα τα συσκευασμένα βιολογικά προϊόντα διατροφής που έχουν παραχθεί στο έδαφος των χωρών της ΕΕ και πληρούν τα σχετικά πρότυπα φέρουν ένα ενιαίο λογότυπο. Μπορεί να το έχετε παρατηρήσει, δείχνει ένα φύλλο από αστέρια σε πράσινο φόντο. Αυτή η επισήμανση είναι υποχρεωτική για όλα τα βιολογικά τρόφιμα στην ΕΕ από 1.7.2012. Το λογότυπο εισήχθη την 1η Ιουλίου 2010, αλλά χρειάζεται κάποιος χρόνος για να γίνει η μετάβαση στον νέο τύπο σήμανσης, καθώς δεν είναι δυνατόν να αλλάξει από μέρα σε μέρα. Για να αποφευχθεί η σπατάλη συσκευασιών που έχουν ήδη δημιουργηθεί χωρίς την επισήμανση, έχει οριστεί περίοδος 2 ετών προκειμένου να γίνει η προσαρμογή στην αλλαγή. [6]

Αυτή δεν ήταν απλώς μια ξαφνική ιδέα της ΕΕ. Η ιδέα ενός κοινού υποχρεωτικού λογότυπου προωθήθηκε από τα κράτη μέλη ήδη από το 2007. Ο σχεδιασμός του λογότυπου αποτέλεσε αντικείμενο διαγωνισμού το 2009 στον οποίο συμμετείχαν 3400 φοιτητές τέχνης και design. [6]

Είναι το “βιο” και το “οργανικό” το ίδιο;

Μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι στην ΕΕ, τα βιολογικά τρόφιμα συχνά αναφέρονται ως “βιολογικά” αντί για “οργανικά”. Δεν είναι περιττό να εξηγήσουμε αν είναι η ακριβής ισοδύναμη ορολογία ή διαφέρουν ποιοτικά τα τρόφιμα. Η βιολογική παραγωγή είναι γνωστή και στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, και μπορούμε να πούμε ότι είναι μια φιλική παραγωγή όσον αφορά τη φύση, τα ζώα και τον άνθρωπο. Οι όροι όπως “βιο”, “βιολογικά” ή “οικολογικά” είναι ονομασίες για τα βιολογικά προϊόντα. Η αλήθεια είναι ότι η ετικέτα ποικίλλει ανάλογα με τη χώρα στην οποία ζείτε. Οι αγγλόφωνες χώρες χρησιμοποιούν τον όρο “οργανικό”, ενώ σε χώρες που χρησιμοποιούν γλώσσες προερχόμενες από τα γερμανικά και άλλες λατινογενείς γλώσσες κυριαρχεί η “βιο / βιολογική” παραλλαγή. Οι ΗΠΑ διαθέτουν τα πιστοποιητικά και τα προϊόντα της ΕΕ που πρέπει επίσης να συμμορφώνονται με τον κανονισμό της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία. Για παράδειγμα, ο βιολογικός οίνος και η υδατοκαλλιέργεια έχουν μάλιστα το δικό τους ξεχωριστό έγγραφο: “Βιολογικά” στα μεταποιημένα τρόφιμα σημαίνει ότι το 95% της σύνθεσης προέρχεται από τη βιολογική γεωργία. [5] [7] [8]

Τα βιολογικά τρόφιμα έχουν γίνει πρόσφατα δημοφιλή, και αυτό αποδίδεται στην ιδιαιτερότητα της χρήσης των διάφορων χημικών ουσιών στην αναπαραγωγή και την καλλιέργεια. Πολλοί ηλικιωμένοι που ζουν στα χωριά θα σας πουν ότι όλα τα τρόφιμα που ήταν κάποτε  βιολογικά, επειδή δεν χρησιμοποιούνταν τόσο πολλές χημικές ουσίες. Τα χημικά λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια όχι μόνο από τους μεγάλους παραγωγούς, αλλά και από μικρούς αγρότες που καλλιεργούν την γη για τις δικές τους ανάγκες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, όλα τα τρόφιμα ήταν βιολογικά πριν από την ανάπτυξη των λιπασμάτων αζώτου στις αρχές του 20ου αιώνα. Στη Γερμανία, η βιολογική γεωργία εισήχθη ήδη από τη δεκαετία του 1920, και σίγουρα και σε άλλες χώρες πολύ πριν από το 2000. Ο επίσημος κανονισμός για τη “βιολογική” παραγωγή στην ΕΕ άρχισε το 1991 και το 1999 οι κανόνες επεκτάθηκαν στη ζωική παραγωγή. Οι παππούδες μας θεωρούσαν λογικό να ρίχνουν «βιολογικό λίπασμα» στα χωράφια τους μέσα από τις απεκκρίσεις των ζώων που έβοσκαν και κινούνταν σε αυτά, και έτσι και οι αγελάδες και τα κοτόπουλα είχαν περισσότερο χώρο. Για παράδειγμα, είναι πιθανό πολλοί ηλικιωμένοι αγρότες που απορρίπτουν τις συνθετικές ουσίες στην παραγωγή να είναι “βιοπαραγωγοί” χωρίς καν να το γνωρίζουν. [7] [8]

Οι όροι “βιο” και “οργανικά” δεν προστατεύονται μόνο στο πλαίσιο της προστασίας του ευρωπαϊκού κανονισμού για τη βιολογική γεωργία. Ο κανονισμός καλύπτει επίσης φράσεις όπως “οικολογική”, “βιοδυναμική” και “ελεγχόμενη βιολογική γεωργία”. [8]

Μπορεί να σας ενδιαφέρουν, επίσης, αυτά τα προϊόντα:

Είναι οι “μη οργανικές” καλλιέργειες και το κρέας πραγματικά τόσο κακές;

Η γεωργία μεγάλης κλίμακας δεν είναι ασυνήθιστη σήμερα. Παράγουν μεγάλες ποσότητες προϊόντων και πολύ κρέας και άλλα ζωικά προϊόντα φτάνουν στο ράφι των αγορών. Περίπου 2 στα 3 ζώα προέρχονται από μεγάλης κλίμακας γεωργία, αν δεν μπορείτε να το φανταστείτε σε αριθμούς, τότε φανταστείτε ότι αυτή η ποσότητα αντιστοιχεί σε περισσότερα από 60 δισεκατομμύρια ζώα το χρόνο. [9]

Οι συνθήκες καλλιέργειας και εκτροφής διαφοροποιούνται ανάμεσα στους μικρούς και τους τεράστιους παραγωγούς. Μερικά από αυτά είναι πιστοποιημένα και αποδεδειγμένα βιολογικά προϊόντα προέρχονται από μικρές φάρμες, ενώ άλλα παράγονται μέσα από συμβατικές μεθόδους. Δυστυχώς, υπάρχουν και μαζικές εγκαταστάσεις εκτροφής που διατηρούν τα ζώα σε απίστευτα σκληρές συνθήκες. Για παράδειγμα, έως και το 99% του κρέατος στις ΗΠΑ προέρχεται από τις λεγόμενες φάρμες-εργοστάσια. Ο στόχος αυτού του άρθρου δεν είναι να προωθήσει μόνο τα βιολογικά προϊόντα και να εκθέσει τους “συμβατικούς” παραγωγούς, αλλά ορισμένα στατιστικά και γεγονότα που αφορούν τη μαζική παραγωγή μας φοβίζουν, και ως εκ τούτου θέλουμε να αναφέρουμε τουλάχιστον μερικά γεγονότα που ισχύουν σε γενικές γραμμές. [10] [11] [12]:

• 70 δισεκατομμύρια ζώα εκτρέφονται για την διατροφή μας κάθε χρόνο
• το συνηθισμένο κοτόπουλο από το σούπερ μάρκετ έχει 2x περισσότερο λίπος και o λιγότερη πρωτεΐνη από ό, τι πριν από 40 χρόνια
• το 80% των μεγάλων χοίρων που μεταφέρονται σε σφαγεία στις ΗΠΑ πάσχουν από πνευμονία λόγω υψηλών δόσεων αερίων από την κοπριά δίπλα στην οποία αναγκάζονται να μεγαλώνουν
• τα ζώα αυξάνονται έως και 3 φορές ταχύτερα από ό, τι θα μεγάλωναν φυσικά
• το 80% των αντιβιοτικών που παράχθηκαν το 2011 χρησιμοποιήθηκαν για τα εκτρεφόμενα ζώα
• έως και το 90% των κοτών που παράγουν αυγά στις ΗΠΑ ζουν σε κλουβιά με έκταση 0,046 m²

Μερικές από τις πληροφορίες σχετικά με την κτηνοτροφία προήλθαν από τις ΗΠΑ, άλλοι αριθμοί κάλυψαν ολόκληρο τον κόσμο. Δεν είναι όλες οι εγκαταστάσεις παραγωγής ίδιες, αλλά η γνώση ότι ορισμένοι κατασκευαστές συμμορφώνονται με τους κανονισμούς «βιο» μπορεί σίγουρα να φέρει μια ηρεμία σε ορισμένους πελάτες.

Επομένως, μην νομίζετε ότι μόνο η κτηνοτροφία έχει αρνητικά, ακολουθούν μερικά παραδείγματα των αρνητικών επιπτώσεων της συμβατικής γεωργίας [13]:

• μείωση της παραγωγικότητας του εδάφους λόγω της διάβρωσης
• λειψυδρία που προκαλείται από την υπερβολική χρήση νερού για αρδευτικούς σκοπούς
• ανθεκτικότητα στα φυτοφάρμακα – 400 είδη παρασίτων εντόμων και ακάρεων, αλλά και 70 παθογόνοι μύκητες είναι ανθεκτικά σε 1 ή περισσότερα φυτοφάρμακα
• αποτελεί πηγή ρύπων του νερού, συμπεριλαμβανομένων των φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, αλάτων ή ιζημάτων

Για να έχετε μια καλύτερη εικόνα της διαφοράς μεταξύ συμβατικής και βιολογικής καλλιέργειας και εκτροφής παρουσιάζουμε ένα σαφή πίνακα [1]:

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ	ΠΡΟΤΥΠΗ “ΑΝΟΡΓΑΝΗ” ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Τα ζιζάνια ελέγχονται φυσικά (εναλλαγή καλλιεργειών, βοτάνισμα χεριών, επίστρωση και καλλιέργεια).	Τα ζιζάνια ελέγχονται με χημικά ζιζανιοκτόνα.
Βιολογική διατροφή για τα ζώα, χωρίς ΓΤΟ και ορμόνες	Μπορεί να χρησιμοποιηθεί “μη οργανική” διατροφή που εμπλουτίζεται με ΓΤΟ και αυξητική ορμόνη.
Οι πιθανές ασθένειες των ζώων αντιμετωπίζονται με φυσικούς τρόπους, όπως η υγιεινή διατροφή, καθαρισμός των περιοχών ή εναλλαγή της βοσκής. Τα ζώα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους.	Μπορεί να χρησιμοποιηθούν φάρμακα και αντιβιοτικά για την πρόληψη ασθενειών. Τα ζώα έχουν ή δεν έχουν» πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους.

Ο παραπάνω πίνακας παρέχει μόνο μια ενδεικτική επισκόπηση της στήλης της συμβατικής παραγωγής. Δεν σημαίνει ότι ένας απλός παραγωγός χρησιμοποιεί νόμιμα όλα τα συστατικά που αναφέρονται στη στήλη αυτή. Επίσης, μπορεί σίγουρα και ένας απλός γεωργός να επιλέξει συνθετικά λιπάσματα για την στήριξη της παραγωγής του.

Βιολογικά τρόφιμα – είναι μονόδρομος τελικά;

Βλέποντας τα χαρακτηριστικά των βιολογικών προϊόντων, μπορεί η επιλογή τους να φαίνεται να είναι μια επιθυμητή λύση σε αντίθεση με τις χημικά επεξεργασμένες καλλιέργειες. Το ερώτημα αν η ετικέτα “βιολογικά” αποτελεί πραγματικά μια 100% εγγύηση της αποκλειστικής κατανάλωσης υγιεινών τροφίμων, χωρίς κανένα κίνδυνο. Πολλοί επιστήμονες έχουν ασχοληθεί με αυτό το θέμα, και τα αποτελέσματα ορισμένων ερευνών μπορεί να σας εκπλήξουν.

Καταρχάς, είναι γνωστό ότι οι συνθετικές ουσίες δεν χρησιμοποιούνται για την καλλιέργειά των βιολογικών τροφίμων. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά υπάρχουν και ορισμένες εξαιρέσεις. Στην ιστοσελίδα του USDA, θα βρείτε την “Εθνική Λίστα”, η οποία περιέχει έναν κατάλογο επιτρεπόμενων και απαγορευμένων ουσιών για τη φυτική και τη ζωική βιολογική παραγωγή. Στην λίστα περιλαμβάνονται [22] [23]:

• συνθετικές ουσίες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν
• φυσικές “μη συνθετικές” ουσίες, που απαγορεύονται
• “μη βιολογικές” ουσίες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα μεταποιημένα βιολογικά προϊόντα

Τα συνθετικά φυτοφάρμακα απαγορεύονται στη βιολογική παραγωγή, με λίγες εξαιρέσεις. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης φυσικά φυτοφάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τα βιολογικά προϊόντα. Το επίθετο “φυσικό” ακούγεται καλό με μια πρώτη ματιά, αλλά μπορεί να μην είναι η καλύτερη επιλογή για το περιβάλλον ή τον καταναλωτή. Επομένως, μην καθησυχάζετε με το ότι χωρίς “συνθετικά” τα πάντα είναι πάντα καλύτερα. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη οι εξαιρέσεις που αναφέρονται στις τεχνητές ουσίες, δηλαδή δεν υπάρχει 100% απαγόρευση των συνθετικών παραγόντων. [22]

Μια συστηματική ανασκοπική μελέτη του 2012 εξέτασε κατά πόσον τα βιολογικά τρόφιμα είναι καλύτερα από τα συμβατικά. Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους 17 μελέτες σε ανθρώπους και 223 μελέτες που εξέτασαν τα επίπεδα των θρεπτικών και των συστατικών στα τρόφιμα. Σύμφωνα με τη μελέτη, η κατανάλωση βιολογικών τροφίμων μπορεί να μειώσει την έκθεση σε βακτήρια που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά και τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Το πιο σημαντικό, ωστόσο, που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι υπάρχει έλλειψη πειστικών στοιχείων στη βιβλιογραφία ότι τα βιολογικά τρόφιμα είναι σημαντικά καλύτερα σε σχέση με τα αντίστοιχα συμβατικής παραγωγής. [24]

Η γεωργική παραγωγή επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της. Μπορεί σε μια ορισμένη ποικιλία των οργανικών μήλων να βρείτε περισσότερες βιταμίνες από ό, τι στα αντίστοιχα συμβατικής γεωργίας. Υπάρχουν μελέτες των οποίων τα δείγματα έχουν πραγματικά επιβεβαιώσει την ύπαρξη σημαντικά υψηλότερων ποσοτήτων συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών. Εντούτοις, μην πιστεύεται ότι αυτό ισχύει αυτόματα για όλα τα θρεπτικά συστατικά οποιουδήποτε οργανικού προϊόντος.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των βιολογικών τροφίμων

Η κατανάλωση βιολογικών τροφίμων έχει πολλά πλεονεκτήματα, αλλά ακόμη και στην περίπτωση των «βιολογικών» τροφίμων, μπορεί να υπάρχουν σημαντικά αρνητικά. Γι’ αυτό σας παρέχουμε μια επισκόπηση των πιο ενδιαφερόντων πλεονεκτημάτων της αγοράς βιολογικών προϊόντων:

1. Οι βιολογικές καλλιέργειες έχουν περισσότερες βιταμίνες και αντιοξειδωτικά – σύμφωνα με αρκετές μελέτες, θα βρείτε υψηλότερες ποσότητες συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών σε προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας, όπως η βιταμίνη C, ο ψευδάργυρος και ο σίδηρος. Ταυτόχρονα, μπορούν να χαρακτηριστούν από έως και 69% υψηλότερη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά. Υπάρχουν μελέτες που επιβεβαιώνουν την αυξημένη περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά, ενώ άλλες ισχυρίζονται το αντίθετο. Ένα από τα αποδεδειγμένα στοιχεία είναι η αυξημένη περιεκτικότητα των βιολογικών τροφίμων σε φλαβονοειδή, τα οποία χαρακτηρίζονται από αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Οι παραδοσιακοί καλλιεργητές χρησιμοποιούν συχνά συνθετικά λιπάσματα και οι «μη βιολογικές καλλιέργειες» προμηθεύονται τα θρεπτικά συστατικά από λιπάσματα που παρασκευάζονται από ορυκτά καύσιμα, το οποίο δεν ακούγεται και δελεαστικό. [14] [15] [16]
2. Δεν περιέχουν αντιβιοτικά και ορμόνες – ο έλεγχος των βιολογικών τροφίμων απαγορεύει αυστηρά τις προαναφερθείσες ουσίες και περιορίζει τη αυστηρά χρήση τους. [17]
3. Λιγότερες χημικές ουσίες – τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων και καδμίου είναι χαμηλότερα στα βιολογικά προϊόντα, αλλά πρέπει να προστεθεί ότι είναι κάτω από τα ασφαλή όρια και στα συμβατικά προϊόντα. Τα φυτοφάρμακα και τα ζιζανιοκτόνα μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στον οργανισμό. Σύμφωνα με μελέτες, τα “υπολείμματα” των φυτοφαρμάκων που βρέθηκαν στα ούρα των παιδιών στην Αμερική μπορούν να επηρεάσουν την εκδήλωση της ΔΕΠΥ και συνδέονται ακόμη και με την χαμηλότερη ποιότητα σπέρματος. [15] [17]
4. Λιγότερο ανθεκτικά βακτήρια – η μόλυνση των “βιολογικών τροφίμων” από βακτήρια είναι η ίδια με των τυποποιημένων προϊόντων, αλλά το “συμβατικό” κρέας μπορεί να έχει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Τα βιολογικά προϊόντα δεν χρησιμοποιούν αντιβιοτικά στην κτηνοτροφία, γι’ αυτό και γενικά περιέχουν λιγότερα από αυτά τα “ανθεκτικά” βακτήρια. [14] [15]
5. Δεν περιέχουν ΓΤΟ – Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί είναι οι οργανισμοί που έχουν τροποποιηθεί από τη γενετική μηχανική και δεν εμφανίζονται στη φύση. Τα ΓΤΟ τρόφιμα περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, καλαμπόκι, σόγια, πατάτες και ζωικά προϊόντα. Οι ΓΤΟ συχνά σχεδιάζονται για συνδυαστική χρήση με διάφορες χημικές ουσίες, όπως τα ζιζανιοκτόνα. [16] [18]

Τα βιολογικά τρόφιμα έχουν πολλά οφέλη, και εκτός από αυτά που θεωρήσαμε ζωτικής σημασίας, θα βρείτε σίγουρα και άλλα. Ωστόσο, εκτός από τα οφέλη, θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε και τα αρνητικά [19] [20] [21]:

1. Τα βιολογικά τρόφιμα είναι πιο ακριβά – η παραγωγή βιολογικών προϊόντων απαιτεί την τήρηση διαφόρων κατευθυντήριων οδηγιών, γεγονός που όπως είναι λογικό μπορεί να αυξήσει το κόστος παραγωγής. Οι συμβατικοί αγρότες μπορούν να χρησιμοποιήσουν ποικίλες πρακτικές που βελτιώνουν την παραγωγή και το κόστος. Αυτά περιλαμβάνουν διάφορα ζιζανιοκτόνα ή φυτοφάρμακα που δεν επιτρέπονται στους παραγωγούς βιολογικών προϊόντων.
2. Ίδια περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά – μεταξύ των πλεονεκτημάτων που θεωρούμε ότι έχουν τα βιολογικά προϊόντα είναι μπορεί να είναι πιο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Ωστόσο, αρκετές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει ότι αυτό μπορεί να μην είναι αλήθεια. Κατά την άποψή μας, φαίνεται ότι οι διαφορές εμφανίζονται μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις. Επομένως, το σωστό είναι να αναφέρουμε και τις δύο πλευρές του νομίσματος.
3. Χαλάνε νωρίτερα – ο σκοπός των συντηρητικών είναι να εξασφαλιστεί η φρεσκάδα των προϊόντων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Δεδομένου ότι τα συντηρητικά δεν επιτρέπονται στην περίπτωση των βιολογικών προϊόντων, μην εκπλαγείτε αν δείτε ότι τα φρούτα από την “βιολογική” αγορά θα σας χαλάσουν νωρίτερα.

Μπορεί να λέτε ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι ακριβά και αποτελούν μόνο ένα πολύ μικρό μέρος της αγοράς. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η αγορά αναπτύσσεται συνεχώς. Οι πωλήσεις βιολογικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 47,7% στο διάστημα 2012 και 2016 και το 2016 ανήλθαν σε 30,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Αναρωτιέστε ποια χώρα καταναλώνει τα πιο πολλά βιολογικά τρόφιμα; Τα στατιστικά στοιχεία λιανικών πωλήσεων για το 2016 δείχνουν τα ακόλουθα [4]:

• ΗΠΑ – 38,9 δισεκατομμύρια
• ΕΕ – 30,7 δισεκατομμύρια
• Γερμανία – 9,5 δισεκατομμύρια
• Κίνα – 5,9 δισεκατομμύρια

Ο στόχος του άρθρου δεν είναι να ασκήσει πίεση για την αγορά των οικολογικών βιολογικών προϊόντων, και σίγουρα δεν ισχυριόμαστε ότι η συμβατική γεωργία αποτελεί χειρότερη έκφανση της κατάχρησης του ελέγχου της παραγωγής. Η διατροφή έχει να κάνει με τις προσωπικές αποφάσεις και τις δυνατότητες του καθενός μας. Πιστεύουμε ότι έχετε λάβει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τα βιολογικά τρόφιμα, την έννοια της λέξης “οργανικά”, αλλά και τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των συμβατικών και βιολογικών προϊόντων. Θέλεις οι φίλοι σου να διαβάσουν το άρθρο μας; Τότε μην διστάσεις να το κοινοποιήσεις!

Πηγές:

[1] Organic Foods: What You Need to Know – https://www.helpguide.org/articles/healthy-eating/organic-foods.htm/

[2] HOW TO GET A CERTIFIED ORGANIC PRODUCT LABEL (IN THE USA) – https://blog.quicklabel.com/2010/10/how-to-get-a-certified-organic-product-label-in-the-usa/#:~:text=In%20the%20United%20States%2C%20if,Department%20of%20Agriculture%20(USDA).

[3] Miles McEvoy – Organic 101: What the USDA Organic Label Means – https://www.usda.gov/media/blog/2012/03/22/organic-101-what-usda-organic-label-means/

[4] The EU’s organic food market: facts and rules (infographic) – https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20180404STO00909/the-eu-s-organic-food-market-facts-and-rules-infographic/

[5] Organic production and products https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/farming/organic-farming/organic-production-and-products_en/]

[6] EU organic logo fully up and running from 1 July 2012 – https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_12_706/

[7] Ivana Katsarova – Organic food: Helping EU consumers make an informed choice – https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document.html?reference=EPRS_BRI(2015)557009

[8] Understanding the Bio label – https://europe.stripes.com/lifestyle/understanding-bio-label#:~:text=In%201991%2C%20the%20European%20Union,to%20cover%20organic%20livestock%20production.&text=For%20agricultural%20products%20and%20livestock,EU%20Regulation%20on%20Organic%20Farming.

[9] ENDING FACTORY FARMING https://www.ciwf.org.uk/factory-farming/]

[10] 9 Facts About Factory Farming That Will Break Your Heart (GRAPHIC PHOTOS) – https://www.huffpost.com/entry/factory-farming-facts_n_4063892/

[11] 10 Alarming Facts About the Lives of Factory Farmed Animals – https://www.onegreenplanet.org/animalsandnature/facts-about-the-lives-of-factory-farmed-animals/

[12] 11 FACTS ABOUT ANIMALS AND FACTORY FARMS – https://www.dosomething.org/us/facts/11-facts-about-animals-and-factory-farms/

[13] Problems Associated with Conventional Farming – http://leafcertified.org/the-apparel-industry/faqs/problems-associated-with-conventional-farming#:~:text=Negative%20effects%20of%20current%20conventional%20farming%20practices%20include%20the%20following%3A&text=Agriculture%20is%20the%20largest%20single,)%2C%20pesticides%2C%20and%20manures.

[14] Organic foods: Are they safer? More nutritious? – https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/organic-food/art-20043880/

[15] Mary Jane Brown – What is Organic Food, and is it Better Than Non-Organic? – https://www.healthline.com/nutrition/what-is-organic-food/

[16] Jeffrey Harrison – 10 REASONS WHY ORGANIC FOOD IS BETTER FOR YOU & THE PLANET – https://www.naturespath.com/en-us/blog/11-reasons-why-organic-food-is-better-for-you-the-planet/

[17] Amanda Macmillan, Julia Naftulin – 4 Science-Backed Health Benefits of Eating Organic – https://time.com/4871915/health-benefits-organic-food/

[18] What is a GMO? – https://www.nongmoproject.org/gmo-facts/what-is-gmo/

[19] The Pros And Cons Of Organic Food – https://www.realbuzz.com/articles-interests/nutrition/article/the-pros-and-cons-of-organic-food/

[20] 14 Far-Reaching Pros and Cons of Organic Food – https://greengarageblog.org/14-far-reaching-pros-and-cons-of-organic-food/

[21] Lisa Maloney – 8 Advantages and Disadvantages of Organic Foods – https://www.livestrong.com/article/442122-advantages-disadvantages-of-organic-foods/

[22] Michael Hull – The top 20 nutrition myths of 2020 – https://examine.com/nutrition/awful-nutrition-myths/#summary13-2/

[23] The National List – https://www.ams.usda.gov/rules-regulations/organic/national-list/

[24] Crystal Smith-Spangler, Margaret L Brandeau, Grace E Hunter, J Clay Bavinger, Maren Pearson, Paul J Eschbach, Vandana Sundaram, Hau Liu, Patricia Schirmer, Christopher Stave, Ingram Olkin, Dena M Bravata – Are Organic Foods Safer or Healthier Than Conventional Alternatives?: A Systematic Review – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22944875/