Πώς να καταπολεμήσετε την απουσία της εμμηνόρροιας και άλλα συμπτώματα της γυναικείας αθλητικής τριάδας;

Μεγάλο μέρος του δυτικού κόσμου αντιμετωπίζει το πρόβλημα της υπερβολικής κατανάλωσης ενέργειας και της αδράνειας, που οδηγούν σε παχυσαρκία και σε σχετικούς κινδύνους για την υγεία. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια μικρότερη αλλά αξιοσημείωτη ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι είναι σωματικά δραστήριοι, ωστόσο δεν έχουν επαρκή πρόσληψη ενέργειας. Αυτό οφείλεται συχνά στην προσπάθεια σημείωσης υψηλών αθλητικών επιδόσεων, στη συνεχή πίεση από το περιβάλλον τους για βελτίωση, αλλά και στην επιδίωξη της εικόνας που ταιριάζει στο άθλημα. Η συνεχής προσπάθεια για την επίτευξη της τέλειας εμφάνισης είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες υπερβολικής άσκησης και χαμηλής πρόσληψης θερμίδων στις γυναίκες που πιστεύουν λανθασμένα ότι έτσι θα επιτύχουν το «τέλειο σώμα».

Το σημερινό άρθρο θα επικεντρωθεί κυρίως στις γυναίκες. Όπως γνωρίζετε, το ζήτημα της εμφάνισης δεν αφορά μόνο ορισμένους αθλητικούς κλάδους, αλλά τα λεγόμενα στερεότυπα για τη γυναικεία ομορφιά έχουν αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια. Και μαζί τους, έχουν αλλάξει επίσης οι απαιτήσεις για την εμφάνιση των γυναικών.

Είμαι βέβαιος ότι ταινίες από τη βικτοριανή εποχή στην Αγγλία δεν έχουν ξεφύγει από την προσοχή σας, στις οποίες οι κορσέδες που φορούσαν οι γυναίκες έκαναν το σώμα τους να μοιάζει με κλεψύδρα. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν σωστά, συνέβαλε πιθανότατα στο να αλλάξει το πρότυπο αυτό της ομορφιάς, τη θέση του οποίου πήρε μια πιο μοντέρνα εκδοχή, που έδινε έμφαση στο πιο επίπεδο στήθος. Αλλά αυτή η ελευθερία δεν κράτησε για πολύ για τις γυναίκες, γιατί τότε η θεϊκή Marilyn Monroe, ανέβηκε στο θρόνο και το σχήμα της κλεψύδρας επέστρεψε. Στη δεκαετία του 1960, τα γυναικεία πρότυπα ομορφιάς εκπροσωπούνταν από την Twiggy, η οποία ήταν πολύ λεπτή, έχοντας μια σχεδόν προεφηβική φιγούρα και στη συνέχεια αντικαταστάθηκαν από την εικόνα των supermodels που ήταν ψηλά, λεπτά, αλλά είχαν θηλυκό σώμα. Κατά τη δεκαετία του ’90, στη μόδα ήταν και πάλι το πολύ λεπτό σώμα, κάτι που μας οδηγεί στο σήμερα, όπου οι γυναίκες ταλαιπωρούνται πολύ από τις κοινωνικές απαιτήσεις για την εικόνα τους. Ως πρότυπο ομορφιάς θεωρείται το γεμάτο σώμα, όπως της Kim Kardashian και παράλληλα η λεπτή μέση και η επίπεδη κοιλιά.

Αυτό μας φέρνει πίσω στις επαγγελματίες και μη αθλήτριές μας, οι οποίες καλούνται επίσης να έχουν ένα συγκεκριμένο τύπο σώματος. Πιέζονται από τους προπονητές, την κοινωνία, τα κοινωνικά δίκτυα και ανταποκρίνονται με υπερβολική αθλητική δραστηριότητα και ανεπαρκή διατροφή, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν συχνά κινδύνους για την υγεία, ανάμεσά τους και του συνδρόμου αθλητικής τριάδας, η οποία αποτελεί το αντικείμενο του σημερινού άρθρου.

Η αθλητική τριάδα έχει 3 σημαντικά χαρακτηριστικά

Ο συνδυασμός της αθλητικής τριάδας περιέχει τρία συμπτώματα που σχετίζονται συγκεκριμένα με τις γυναίκες. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μειωμένα αποθέματα ενέργειας, τα προβλήματα της εμμήνου ρύσεως και η αραίωση των οστών. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι αυτό το “φαινόμενο” τείνει να αναφέρεται στο σύνδρομο σχετικής ενεργειακής ανεπάρκειας, ή RED-S. [1]

Το όνομα RED -S είναι πιο κατάλληλο καθώς τα περισσότερα από τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτό το σύνδρομο καλύπτονται από τον κύριο παρονομαστή, δηλαδή τη διαφορά μεταξύ της πρόσληψης και της παραγωγής ενέργειας και της προκύπτουσας χαμηλής διαθεσιμότητας ενέργειας. Και είναι επίσης ήδη γνωστό ότι τα προβλήματα πρόσληψης ενέργειας δεν είναι μόνο προνόμιο των γυναικών, αλλά και των αντρών. [1]

1. Χαμηλά αποθέματα ενέργειας ή χαμηλή ή ανεπαρκής πρόσληψη ενέργειας

Οι αθλητές είναι ιδιαίτερη περίπτωση όσον αφορά τις υψηλές διατροφικές τους ανάγκες, οι οποίες υποστηρίζουν την αθλητική τους απόδοση, την πρόληψη τραυματισμών και, το πιο σημαντικό, τη συνολική τους υγεία και ευεξία. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό η διατροφή τους να είναι ανάλογη με το προπονητικό τους φορτίο, αλλά και με την καθημερινή ζωή. Ειδικά για τις γυναίκες, που ακούνε από όλες τις πλευρές πόσο θα πρέπει να ζυγίζουν, πώς θα πρέπει να φαίνονται και να ενεργούν, αυτό μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο έργο. Είναι η διαθεσιμότητα της ενέργειας που θα μας βοηθήσει να εντοπίσουμε την (μη) επαρκή πρόσληψή της.

Η διαθεσιμότητα ενέργειας (Energy Availability – EA) καθορίζεται αφαιρώντας την ενεργειακή απόδοση (Enery Output – EO) κατά τη διάρκεια του αθλητισμού από τη συνολική πρόσληψη ενέργειας (Enrgy Intake – EI) και διαιρώντας το αποτέλεσμα με την ποσότητα FFM (Fat Free Mass – μυϊκή μάζα χωρίς λίπος – βάρος μετά την αφαίρεση κιλών σωματικού λίπους) του ατόμου. Είναι η ενέργεια που σας έχει απομείνει όταν αφαιρείτε αυτό που έχετε ξοδέψει στην προπόνηση και χρησιμοποιείται για τη διατήρηση των φυσιολογικών λειτουργιών του σώματος και για καθημερινές δραστηριότητες εκτός του αθλητισμού.

Οι τιμές της διαθέσιμης ενέργειας κατανέμονται ως εξής: 

• Μια τιμή υψηλού κινδύνου είναι μικρότερη από 30 kcal / kg / FFM
• Βραχυπρόθεσμα ανεκτή τιμή για απώλεια βάρους 30 – 45 kcal / kg / FFM
• Η βέλτιστη τιμή είναι 45 kcal / kg / FFM
• Για υγιή αύξηση βάρους η τιμή είναι μεγαλύτερη από 45 kcal / kg / FFM

Στους άνδρες, η βέλτιστη τιμή είναι χαμηλότερη, στα 40 kcal / kg / FFM, κυρίως επειδή δεν αναπτύσσουν σύνδρομο χαμηλής διαθεσιμότητας ενέργειας τόσο συχνά. Ο τρόπος με τον οποίο καθορίζεται η διαθεσιμότητα ενέργειας παρουσιάζεται καλύτερα μέσα από ένα πρακτικό παράδειγμα. [2-3]

Πώς να υπολογίσετε τη διαθεσιμότητα ενέργειας;

Παράδειγμα 1

Γυναίκα δρομέας αντοχής βάρους 50kg με 12% λίπος (= 44 kg FFM χωρίς λίπος), κατά την προπόνηση (τρέξιμο, 90 λεπτά) καίει 1000 kcal και η ενεργειακή της πρόσληψη είναι 2300 kcal / d

ED = EP – EV = 2300 – 1000 = 1300 kcal

ED / FFM: 1300/44 = 29,5 kcal / kg / FFM – η τιμή της διαθεσιμότητας της ενέργειας και ως εκ τούτου ο υψηλότερος κίνδυνος ανάπτυξης προβλημάτων υγείας.

Παράδειγμα 2

Γυναίκα χορεύτρια βάρους 60 κιλών με 15% λίπος (51 kg FFM), στην προπόνηση (χορός μέτριας έντασης, 90 λεπτά) καίει 700 kcal και η ενεργειακή της πρόσληψη είναι 3000 kcal / d.

ED = EP – EV = 3000 – 700 = 2300 kcal

ED / FFM = 2300/51 = 45 kcal / kg / FFM – βέλτιστη προσβασιμότητα ενέργειας

Παράδειγμα 3

Μια γυναίκα που αγαπά τη φυσική κατάσταση, ζυγίζει 65 κιλά με 18% λίπος (53 kg FFM) τρεις φορές την εβδομάδα κάνει προπόνηση δύναμης και τρέχει επίσης τρεις φορές την εβδομάδα, καίει 511 kcal κατά μέσο όρο κατά τη διάρκεια της προπόνησης (60 λεπτά) και η ενεργειακή της πρόσληψη είναι 2200 kcal.

ED = EP – EV = 2200 – 511 = 1689 kcal

ED / FFM = 1689/53 = 31,9 kcal / kg / FFM – μια τιμή που θα μπορούσε να γίνει ανεκτή βραχυπρόθεσμα κατά την απώλεια βάρους αλλά δεν είναι βέλτιστη για την υγεία

Εάν συγκρίνουμε τις τρεις αθλήτριες, η πρώτη, η δρομέας με επίπεδο κινδύνου EA, μπορεί τελικά να αντιμετωπίσει ή να έχει ήδη τα συμπτώματα της αθλητικής τριάδας και η υγεία της κινδυνεύει. Μπορεί τελικά να παρουσιάσει απώλεια εμμήνου ρύσεως ή οστεοπόρωση. Προκειμένου να βελτιστοποιήσει την τιμή διαθεσιμότητας της ενέργειας και να βοηθήσει έτσι την υγεία της, θα πρέπει να αυξήσει την κατανάλωση ενέργειας σε τουλάχιστον 3000 kcal.

Η άλλη γυναίκα (χορεύτρια) έχει πιθανώς αρκετή ενέργεια για τις φυσιολογικές λειτουργίες και εάν συνεχίσει την τρέχουσα πρόσληψη, θα μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την τριάδα και την χαμηλή πρόσληψη ενέργειας.

Η λάτρης της φυσικής κατάστασης μπορεί να μην κινδυνεύει και τόσο από ανεπαρκή πρόσληψη ενέργειας, αλλά αυτή η πρόσληψη παραμένει μη ιδανική για την υγεία της μακροπρόθεσμα. Θα πρέπει να διατηρείται μόνο βραχυπρόθεσμα, για να εξυπηρετήσει ένα καλά καθορισμένο σχέδιο απώλειας βάρους. Θα πρέπει να αυξήσει την πρόσληψη ενέργειας για τη βέλτιστη διαθεσιμότητα ενέργειας στα 2900 kcal.

Μπορεί να σας ενδιαφέρουν, επίσης, αυτά τα προϊόντα:

2. Εμμηνόρροια που παρουσιάζει ανωμαλίες ή πλήρης διακοπή της

Η απώλεια της εμμηνόρροιας είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του συνδρόμου χαμηλής διαθεσιμότητας ενέργειας και είναι κάτι που πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερα σοβαρά υπόψη, καθώς στη χειρότερη περίπτωση μπορεί να απειλήσει τη μελλοντική γονιμότητα μιας γυναίκας. Αυτό συμβαίνει συχνά όταν, αφού εξαντληθούν οι περισσότερες θερμίδες που λαμβάνονται για τον αθλητισμό, δεν υπάρχει πλέον αρκετή ενέργεια για θεμελιώδεις σωματικές λειτουργίες και ο υποθάλαμος (ο αδένας που ελέγχει την παραγωγή ορμονών) περιορίζει ή σταματά την παραγωγή ορμονών φύλου (ειδικά των οιστρογόνων και της προγεστερόνης), οι οποίες είναι επιφορτισμένες με τη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου. Το σώμα εξοικονομεί έτσι ενέργεια όπου μπορεί να διασφαλίσει ότι επιτυγχάνονται οι σημαντικότερες λειτουργίες που σχετίζονται με τον πρωταρχικό στόχο – την επιβίωση.

Δεν συμβαίνει με όλες τις αθλήτριες που διατρέχουν κίνδυνο χαμηλής EA, αλλά εάν εμφανιστεί αυτό το σύμπτωμα, χτυπάει ένα καμπανάκι που υποδηλώνει ότι κάτι πάει λάθος. Ωστόσο, μπορεί να υπάρχει ένας ακόμα λόγος για την απώλεια της εμμήνου ρύσεως και εάν αυτό συμβεί σε ένα κορίτσι ή μια γυναίκα, θα πρέπει σίγουρα να συμβουλευτεί έναν γιατρό. Μελέτες που εξετάζουν την απώλεια ή την ακανόνιστη έμμηνο ρύση γυναικών ή εφήβων κοριτσιών έχουν δείξει ότι αυτό το πρόβλημα ήταν πιο συχνό στις γυναίκες αθλητές. [4-5]

3. Μειωμένη οστική πυκνότητα που οδηγεί σε αραίωση

Η μειωμένη παραγωγή ορμονών φύλου μπορεί όχι μόνο να δημιουργήσει ένα χάος με τη μορφή των ακανόνιστων ή πλήρως απουσών περιόδων, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει αρνητικά την υγεία των οστών. Με βάση τη χαμηλή παραγωγή οιστρογόνων, η αραίωση των οστών (οστεοπόρωση) μπορεί να προκύψει ως πρόδρομος των συχνών καταγμάτων. Η φυσιολογική παραγωγή οιστρογόνων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα κορίτσια στην εφηβεία και τις νεαρές γυναίκες (περίπου έως την ηλικία των 30 ετών) επειδή η οστική μάζα είναι πιο ενεργή στο σώμα τους αυτή την περίοδο. Τα τελευταία χρόνια, η πυκνότητα των οστών είναι πιο δύσκολο να επηρεαστεί με θετικό τρόπο. [6-7]

Γιατί προκύπτει η αθλητική τριάδα και ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν τις γυναίκες, ή και μερικές φορές τους άνδρες, στο να αναπτύξουν προβλήματα υγείας που οφείλονται στη χαμηλή πρόσληψη ενέργειας και εκείνο που το προκαλεί μπορεί να είναι διαφορετικό για κάθε άτομο και δύσκολο να ανιχνευθεί αναδρομικά. Ωστόσο, οι κύριοι παράγοντες που επηρεάζουν τις γυναίκες (αθλήτριες) εντοπίζονται στο κοντινό περιβάλλον τους.

Παράγοντες όπως γονείς, προπονητές, άλλα μέλη της αθλητικής ομάδας, πολιτισμός, οικονομικοί παράγοντες, εκπαίδευση, εργασία και κοινωνία, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις γυναίκες. Τα κοινωνικά δίκτυα διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο και μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την αντίληψη που έχει κάποιος για το ίδιο του το σώμα, οδηγώντας συχνά σε συγκρίσεις χωρίς κανένα απολύτως νόημα (η προσπάθεια να μοιάσει κανείς στο πρότυπο κάποιου άλλου). Τότε, μια μικρή επισήμανση ή παρατήρηση από οποιοδήποτε από τα παραπάνω πρόσωπα είναι αρκετή, για να προκληθεί ένα εμφανές πρόβλημα.

Στη συνέχεια, οι γυναίκες προκειμένου να προσαρμοστούν στα πρότυπα, υιοθετούν ακατάλληλες συνήθειες, οι οποίες αντικατοπτρίζονται συχνά:

• στις διατροφικές τους συνήθειες – υιοθετούν αυστηρές δίαιτες
• στην προπόνηση – αναλαμβάνουν επιπλέον προπονητικό φορτίο και αυξάνουν την έντασή της
• στην ψυχική υγεία – χαμηλή αυτοπεποίθηση, υπερβολική επιθυμία για λεπτό σώμα

Αυτό το πρόβλημα δεν επηρεάζει μόνο τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες, ειδικά όταν πρόκειται για αθλήματα αντοχής (ποδηλασία και άλλα, τα οποία χαρακτηρίζονται από μεγάλη κατανάλωση ενέργειας), καθώς διατρέχουν επίσης κίνδυνο συνδρόμου RED-S και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες για την υγεία. Στους άνδρες, το σύνδρομο χαμηλής διαθεσιμότητας ενέργειας μπορεί να εκδηλωθεί, για παράδειγμα, με μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης. Εάν αναρωτιέστε πώς εμφανίζεται η ανεπάρκεια τεστοστερόνης, διαβάστε το άρθρο μας 10 Συμπτώματα της έλλειψης τεστοστερόνης – τι την προκαλεί και πώς να την αντιμετωπίσετε;

Ίσως γνωρίζετε ήδη ποιοι αθλητικοί τομείς κινδυνεύουν. Αυτά είναι όλα τα αθλήματα όπου δίνεται έμφαση στις αναλογίες βάρους και σώματος του ατόμου.

Αυτό περιλαμβάνει τα σπορ:

• που έχουν κατηγορίες και όρια βάρους (π.χ. μαχητικά αθλήματα),
• όπου το χαμηλότερο βάρος λειτουργεί ως πλεονέκτημα (π.χ. ιππασία),
• που προϋποθέτουν χαμηλό βάρος (τρέξιμο αντοχής, ποδηλασία, σκι αντοχής),
• όπου δίνεται έμφαση στην εμφάνιση και την αισθητική (π.χ. γυμναστήριο, bodybuilding, μπαλέτο, ενόργανη γυμναστική, χορός, καλλιτεχνικό πατινάζ),
• που χρησιμοποιούν αποκαλυπτικά η στενά αθλητικά ρούχα (π.χ. beach volley, κολύμπι, ρυθμική και ενόργανη γυμναστική, cheerleading).

Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η αθλητική τριάδα μπορεί να επηρεάσει πέρα από τους επαγγελματίες αθλητές και τους ερασιτέχνες, αθλητές αναψυχής, που συχνά έχουν παρόμοιους στόχους με τους επαγγελματίες. [8-10]

Το γεγονός ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν δυσκολίες στον σύγχρονο κόσμο της γυμναστικής και συχνά υποφέρουν από διατροφικές διαταραχές αποδεικνύεται από την προσωπική εμπειρία της Monica Míčková, την οποία μοιράστηκε για το έργο “Χωρίς Φράσεις”: “Υπήρχαν δώδεκα κορίτσια στην ομάδα εκείνη την εποχή . Όλες περάσαμε από μια κρίση. Όλες πεινούσαμε και στη συνέχεια καταναλώναμε υπερβολικές ποσότητες φαγητού, ενώ υπήρχαν και μερικές περιπτώσεις ανορεξίας και βουλιμίας. Έβαλα τα δάχτυλά μου στο πίσω μέρος του λαιμού μου μερικές φορές αμέσως μετά το φαγητό, αλλά δεν ήμουν ποτέ πολύ καλή στο να κάνω εμετό όσα έφαγα. Γι ‘αυτό συνήθιζα να παίρνω καθαρτικά πιο συχνά, οπότε και θα ένιωθα ότι μπορούσα να αποβάλλω τα πάντα από το σώμα μου το συντομότερο δυνατό. ” [8-10]

Τι μπορεί να συμβεί στο σώμα σας όταν τρώτε πολύ λίγο και προπονείστε σκληρά;

Παρόλο που αυτοί είναι τομείς της σωματικής υγείας, πολλά από αυτά τα συμπτώματα και οι συνέπειές τους δεν είναι ορατά με την πρώτη ματιά και είναι δύσκολο να διακρίνουμε τι κρύβεται από πίσω τους. Μεταξύ των επιπτώσεων της χαμηλής διαθεσιμότητας ενέργειας (RED-S) στη σωματική υγεία, δεν σταματάμε στα 3 παραπάνω, καθώς υπάρχουν και πολλά άλλα.

19 παραδείγματα των αρνητικών επιπτώσεων της αθλητικής τριάδας στο γυναικείο σώμα

• Απώλεια βάρους,
• χρόνια κόπωση,
• μειωμένη ανάπτυξη του σώματος,
• οστεοπόρωση ή αραίωση των οστών,
• δερματικά προβλήματα – για παράδειγμα, ακμή,
• τριχόπτωση,
• πονοκέφαλος,
• αναιμία,
• πεπτικά προβλήματα – μετεωρισμός, δυσκοιλιότητα,
• αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου που σχετίζεται με μακροχρόνια χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων.
• αλλαγές στον μεταβολισμό – επιβράδυνση του μεταβολισμού,
• μειωμένη αντίσταση στο κρύο,
• αυξημένη φθορά των δοντιών,
• εξασθενημένη ανοσία με αποτέλεσμα συχνή ασθένεια,
• ακανόνιστος ή ανύπαρκτος εμμηνορροϊκός κύκλος,
• συχνές μυοσκελετικές βλάβες, ιδιαίτερα κατάγματα κόπωσης,
• μειωμένη αναγέννηση και επούλωση τραυματισμών,
• χαμηλότερα αποθέματα γλυκογόνου στο σώμα – αποθήκες υδατανθράκων. [11-14]

Τι επιρροή έχει η αθλητική τριάδα στην ψυχή και τη συμπεριφορά;

Η υπερβολική άσκηση, η μειωμένη διατροφική πρόσληψη ή ο συνδυασμός των δύο που οδηγεί σε χαμηλή διαθεσιμότητα ενέργειας, μπορεί επίσης να επηρεάσει την ψυχική υγεία και τη συμπεριφορά των αθλητριών. Τα συμπτώματα της αθλητικής τριάδας και του RED στην ψυχική υγεία περιλαμβάνουν:

12 παραδείγματα αρνητικών επιπτώσεων στην ψυχική υγεία και τη συμπεριφορά των γυναικών

• υπερβολική κριτική για το σωματικό τους βάρος και υπερβολική δυσαρέσκεια με τη φιγούρα τους,
• υπερβολική ανησυχία για τρόφιμα και θερμίδες,
• μια τάση για υπερβολική άσκηση,
• η αθλητική απόδοση δεν αντιστοιχεί σε αυξημένη προπονητική προσπάθεια,
• συχνές αλλαγές στη διάθεση,
• κατάθλιψη,
• ευερεθιστότητα
• μείωση της συγκέντρωσης,
• μειωμένη κρίση,
• κατανάλωση φαγητού στα κρυφά ή κρύψιμο φαγητού που περίσσεψε
• επίσκεψη στο μπάνιο αμέσως μετά την κατανάλωση φαγητού,
• υπερβολική χρήση καθαρτικών, διουρητικών και φαρμάκων για την απώλεια βάρους. [11-14]

Γιατί η γυναικεία αθλητική τριάδα είναι τόσο επικίνδυνη και γιατί πρέπει να μιλάμε περισσότερο για αυτή;

Όλα τα συμπτώματα και οι επιπτώσεις της μπορεί να προκαλέσουν μεγάλες ζημιές στην υγεία, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Οι περισσότερες μπορεί να προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από τη διατροφή. Τα τρόφιμα και οι συναφείς διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν πολλές πτυχές της ζωής (σωματική και ψυχική υγεία) και παρέχουν όχι μόνο ενέργεια για προπόνηση, αλλά και για καθημερινές δραστηριότητες, προωθώντας περαιτέρω τη σωστή φυσική ανάπτυξη, την αναγέννηση, τη φυσιολογική λειτουργία του σώματος και τη συνολική υγεία. Μπορείτε επίσης να διαβάσετε για τη σωστή διατροφή στο άρθρο Ποια διατροφή θεωρείται υγιεινή και πώς να μάθετε να τρώτε υγιεινά;

Δυστυχώς, η συχνότητα εμφάνισης αθλητικής τριάδας είναι αρκετά μεγάλη μεταξύ των γυναικών και αναφέρεται ότι το 50-60% των αθλητριών παραδέχτηκε ότι έχει βιώσει ένα ή περισσότερα συμπτώματα (μειωμένη διαθεσιμότητα ενέργειας, προβλήματα εμμήνου ρύσεως ή αραίωση των οστών). Λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές συνέπειες για την υγεία, είναι σημαντικό να ενημερώνονται για το πρόβλημα τόσο οι επαγγελματίες, όσο και οι αρχάριοι αθλητές. Το γεγονός ότι η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή έχει ήδη σχολιάσει σχετικά με το RED-S και την αθλητική τριάδα αποτελεί επίσης απόδειξη της βαρύτητας αυτού του θέματος. [13-14]

Η θεραπεία της αθλητικής τριάδας είναι περίπλοκη. Σε τι συνίσταται;

Όταν εξετάζετε την κατάλληλη θεραπεία για την αθλητική τριάδα ή RED-S, είναι σημαντικό να λάβετε υπόψη τον μεμονωμένο αθλητή, τα συμπτώματα και τα προβλήματα υγείας του, την παρουσία τυχόν εμμηνορροϊκών προβλημάτων στις γυναίκες, την τωρινή αθλητική απόδοση, τους στόχους και άλλες πτυχές της ζωής τους. Πρόκειται για ένα ευρύ ζήτημα που πρέπει να ιδωθεί από πολλές οπτικές γωνίες, οπότε μια πολύπλευρη προσέγγιση είναι καίρια. Η θεραπεία του RED-S πρέπει να περιλαμβάνει γιατρό, διατροφολόγο – κατά προτίμηση με έμφαση στην αθλητική διατροφή και ιδανικά και ψυχολόγο.  [17-19]

Όσο πιο γρήγορα ξεκινά η θεραπεία και η επίλυση αυτού του προβλήματος, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση για ανάρρωση. Ο στόχος της θεραπείας είναι να επιτευχθεί η βέλτιστη ενεργειακή προσβασιμότητα στον αθλητισμό και την υγεία και να διασφαλιστεί η δυνατότητα άθλησης και προπόνησης σε ασφαλές επίπεδο. [17-19]

1. Πρώτα απ ‘όλα, απαιτείται διαβούλευση με εμπειρογνώμονα στην αθλητική προπόνηση και διατροφή

Είναι επίσης συχνά απαραίτητο να γίνουν προσαρμογές κατά τη διάρκεια της προπόνησης, με την έννοια της μείωσης του συνολικού όγκου και της έντασης του φορτίου. Ο προπονητής πρέπει να προσαρμόσει την προπόνηση σύμφωνα με τις τρέχουσες επιλογές, τις ανάγκες και τους στόχους του αθλητή. Όλα αυτά μπορούν να προσαρμοστούν με τη βοήθεια ενός φυσιοθεραπευτή. [17-19]

Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα για την σωστή επιλογή βιταμινών, διαβάστε το άρθρο μας Χρειάζεται πραγματικά να παίρνουμε πολυβιταμίνες;

2. Είναι σημαντικό να επικεντρωνόμαστε στην ψυχική υγεία

Όπως διαπιστώθηκε παραπάνω σε συγκεκριμένα παραδείγματα του RED-S, μπορεί επίσης να επηρεαστεί η ψυχική υγεία και η συμπεριφορά και για αυτό το λόγο η θεραπεία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τη βοήθεια ψυχολόγου ή ψυχοθεραπευτή. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία της κατάθλιψης, του άγχους ή των διατροφικών διαταραχών. [17-20]

Εάν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με το άγχος και την επίδρασή του στην υγεία μας, διαβάστε το άρθρο μας Γιατί το άγχος είναι επικίνδυνο για μας και πώς να το μειώσουμε;

3. Η ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή και γενική διαχείριση πρέπει να αξιολογείται από γιατρό

Ο γιατρός θα πρέπει να εξετάσει διεξοδικά τον ασθενή του (εξέταση του κινητικού συστήματος, καρδιακή λειτουργία, βιοχημικός προσδιορισμός βιταμινών και ανόργανων στοιχείων κ.λπ.), Να επικεντρωθεί στα τρέχοντα προβλήματα και την πιθανή θεραπεία τους με φάρμακα ή τροποποιήσεις στη διατροφή και την προπόνηση. Και εάν είναι απαραίτητο, πρέπει ο ασθενής να παραπεμφθεί σε ειδικούς (ορθοπεδικός χειρουργός, αθλητικός γιατρός κ.λπ.). [17-20]

4. Η θεραπεία πρέπει να συμπληρώνεται από μια υποστηρικτική οικογένεια και περιβάλλον

Η οικογένεια, οι φίλοι και τα άτομα που βρίσκονται κοντά σας μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη θεραπεία της αθλητικής τριάδας ή RED-S, χάρη στη συναισθηματική τους υποστήριξη.

Ποιο είναι το μάθημα;

Η γυναικεία αθλητική τριάδα, ή με τον πιο ενημερωμένο όρο, το σύνδρομο RED-S, εμφανίζεται σε ένα ευρύ φάσμα αθλητικών τομέων που εστιάζουν στην εμφάνιση, το σωματικό βάρος και την αισθητική. Τα σοβαρά προβλήματα υγείας που μπορεί να προκύψουν από το σύνδρομο RED-S οφείλονται στη χαμηλή πρόσληψη ενέργειας. Το σύνδρομο RED-S μπορεί να προληφθεί, κυρίως με την υποστήριξη προπονητών, γιατρών και άλλων μελών της ομάδας και της συζήτησης για τις πιθανές συνέπειές του, καθώς και για τα προληπτικά μέτρα και την επιμόρφωση πάνω σε αυτό το θέμα. Στην περίπτωση που προκύψει αυτό το πρόβλημα, θα πρέπει να επιλυθεί το συντομότερο δυνατό, κυρίως με την προσαρμογή της διατροφής και της προπόνησης.

Έχετε τη δική σας προσωπική εμπειρία με την αθλητική τριάδα και την χαμηλή πρόσληψη ενέργειας κατά τη διάρκεια έντονης αθλητικής δραστηριότητας; Μην φοβάστε να μοιραστείτε την εμπειρία σας μαζί μας και να δείξετε ότι αυτό το θέμα δεν είναι ταμπού. Αν σας άρεσε αυτό το άρθρο, μοιραστείτε το για να ενθαρρύνετε την ευαισθητοποίηση με αυτό το σημαντικό πρόβλημα, της γυναικείας αθλητικής τριάδας.

Πηγές:

[1] Mountjoy, M., Sundgot-Borgen, J., Burke, L., Carter, S., Constantini, N., Lebrun, C., Meyer, N., Sherman, R., Steffen, K., Budgett, R., & Ljungqvist, A. The IOC consensus statement: Beyond the Female Athlete Triad—Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S). – https://doi.org/10.1136/bjsports-2014-093502

[2] Holtzman, B., & Ackerman, K. E. Measurement, Determinants, and Implications of Energy Intake in Athletes. – https://doi.org/10.3390/nu11030665

[3] Melin, A. K., Heikura, I. A., Tenforde, A., & Mountjoy, M. Energy Availability in Athletics: Health, Performance, and Physique. – https://doi.org/10.1123/ijsnem.2018-0201

[4] Cockburn, Claremont, Fremantle. Relative Energy Deficiency in Sport RED-S. – https://www.perthsportsmedicine.com.au/relative-energy-deficiency-in-sport-perth-claremont-cockburn-wa.html

[5] Redman, L. M., & Loucks, A. B. Menstrual disorders in athletes. – https://doi.org/10.2165/00007256-200535090-00002

[6] Kumar, D. P. Female Athlete Triad: Causes, Symptoms, And Treatments. – https://www.medlife.com/blog/female-athlete-triad-causes-symptoms-and-treatments

[7] Baxter‐Jones, A. D., Faulkner, R. A., Forwood, M. R., Mirwald, R. L., & Bailey. Bone mineral accrual from 8 to 30 years of age: An estimation of peak bone mass. – https://doi.org/10.1002/jbmr.412

[8] Prajapati, S. Female Athlete Triad: Risk Increasing Factors and Prevention Procedures. – https://www.researchgate.net/publication/318081101_A_Study_Evaluating_the_Risk_of_Female_Athlete_Triad_among_Basketball_Players

[9] Bez cukru. Bez frází. – https://www.bezfrazi.cz/bez-cukru/

[10] Wasserfurth, P., Palmowski, J., Hahn, A., & Krüger. Reasons for and Consequences of Low Energy Availability in Female and Male Athletes: Social Environment, Adaptations, and Prevention. – https://doi.org/10.1186/s40798-020-00275-6

[11] Neuls, F., & Frömel, K. (b.r.). Pohybová aktivita a sportovní preference adolescentek.

[12] National Collegiate Athletic Association. ENERGY AVAILABILITY. – https://www.sportsrd.org/wp-content/uploads/2018/11/Energy_Availability_Fact_Sheet_WEB.pdf

[13] CPE Monthly: The Female Athlete Triad, Relative Energy Deficiency in Sport—Today’s Dietitian Magazine. (b.r.). – https://www.todaysdietitian.com/newarchives/0217p46.shtml

[14] Mountjoy, M., Sundgot-Borgen, J., Burke, L., Carter, S., Constantini, N., Lebrun, C., Meyer, N., Sherman, R., Steffen, K., Budgett, R., & Ljungqvist, A. The IOC consensus statement: Beyond the Female Athlete Triad—Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S). – https://doi.org/10.1136/bjsports-2014-093502

[15] Hobart, J. A., & Smucker, D. R. The Female Athlete Triad. American Family Physician. – https://www.aafp.org/afp/2000/0601/p3357.html#:~:text=The%20female%20athlete%20triad%20is,devastating%20for%20the%20female%20athlete.

[16] FIFA Medical Platform. RED-S – prevention.

[17] Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S). – https://doi.org/10.1136/bjsports-2014-094559

[18] Health, R. M. RED-S Syndrome an easier entry into eating disorders treatment for athletes. – https://thebodyimagecenter.com/news-blogs/eating-disorder-treatment/red-s-syndrome-easier-entry-eating-disorders-treatment-athletes/

[19] Briggs, C., James, C., Kohlhardt, S., & Pandya. Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S)--a Narrative Review and Perspectives from the UK. – https://www.germanjournalsportsmedicine.com/archiv/archive-2020/issue-10/relative-energy-deficiency-in-sport-red-s-a-narrative-review-and-perspectives-from-the-uk/

[20] Robertson, S., & Mountjoy. A Review of Prevention, Diagnosis and Treatment of Relative Energy Deficiency in Sport (RED-S) in Artistic (Synchronized) Swimming. – https://doi.org/10.1123/ijsnem.2017-0329